Adipik asit, C6H10O4 formülüne sahip beyaz renkli kristal yapılı organik bir bileşiktir. Güçlü bir asit olan adipik asit, endüstride ve günlük hayatta pek çok alanda kullanılır. Adipik asit, doğada nadiren görülen bir kimyasaldır. Ekşi bir tada sahiptir. Hem idrar hem de kanda tipik olarak eksojen olarak bulunur. Adipik asit, 1834 yılında Fransa’da bir yağın oksidasyonu sonucu keşfedilmiştir. Adipik asitin kimyasal ve fiziksel özellikleri şunlardır:

• Molekül ağırlığı 146.14 g/mol’dür.
• Erime noktası 152 °C’dir.
• Kaynama noktası 337.5 °C’dir.
• Yoğunluğu 1.36 g/mL’dir.
• Çözünürlüğü suda ve alkolde orta, eterde düşüktür.
• pKa değerleri 4.41 ve 5.41’dir.

Adipik asidin üretim yöntemleri ise şunlardır:

• Sikloheksan yöntemi: Bu yöntem adipik asidin en yaygın üretim yöntemidir. Sikloheksanın hava veya nitrik asit ile oksidasyonu sonucu adipik asit elde edilir. Bu yöntemde ayrıca nitroz gazı da ortaya çıkar.
• Fenol yöntemi: Bu yöntem adipik asidin alternatif bir üretim yöntemidir. Fenolün katalizörler yardımıyla oksijen ile oksidasyonu sonucu adipik asit üretilir. Bu yöntemde ayrıca su da ortaya çıkar.
• Biyokimyasal sentez: Bu yöntem adipik asidin yenilikçi bir üretim yöntemidir. Şeker veya nişasta gibi biyokütleden elde edilen glukozun mikroorganizmalar tarafından fermantasyonu ile adipik asit üretilir. Bu yöntemde ayrıca karbondioksit ve su da ortaya çıkar.

Adipik asidin kullanım alanları arasında şunlar bulunur:

• Naylon endüstrisi: Adipik asit, naylon endüstrisinde en çok kullanılan hammaddelerden biridir. Heksametilen diamin ile reaksiyona girerek naylon 6,6 polimerini oluşturur. Naylon 6,6, elyaf, giyim, plastik, filament, gıda ambalajı ve halat gibi ürünlerde kullanılır.
• Poliüretan endüstrisi: Adipik asit, poliüretan endüstrisinde de önemli bir rol oynar. Poliester poliollerin sentezinde kullanılır. Poliester polioller, köpük, ayakkabı tabanı, yapıştırıcı ve sızdırmazlık malzemesi gibi ürünlerde kullanılır.
• Gıda endüstrisi: Adipik asit, gıda sektöründe en çok kullanılan katkı maddelerinden biridir. Gıdalara ekşi tat vermek, asitliği düzenlemek, tamponlama maddesi olarak kullanmak, jelleştirici madde olarak kullanmak için adipik asit kullanılır. Örneğin, reçel, konserveler, şekerleme, dondurulmuş gıdalar, meyve suları ve hazır çaylar gibi ürünlerde adipik asit kullanılır.
• Temizlik endüstrisi: Adipik asit, temizlik sektöründe de etkili bir madde olarak kullanılır. Metal yüzeylerin pasını gidermek, kireç lekelerini temizlemek, kötü kokuları önlemek için adipik asit kullanılır.
• Korozyon önleyici endüstrisi: Adipik asit, korozyon önleyici sektöründe de kullanılır. Su arıtma sistemlerinde, buhar kazanı suyu muamele sistemlerinde ve sulu hidrolik sıvılarda metalleri asit buharlarıyla korozyon ve donuklaşmaya karşı korumak için korozyon önleyicilerde ara ürün olarak kullanılır.